گوردخمه قیز قاپان دردهكده سورداشی شهرسلیمانیه عراق قرار دارد. اغلب کارشناسان این گوردخمه را پس از کشف آن در دهه 20 میلادی، مادی دانسته اند اما تحقیقات دهه اخیر این اثر را هخامنشی می داند. گوردخمه در ارتفاع هفت و نیم متری دارای یک ایوان است که با یک ورودی به سه اتاق کوچک تدفین راه دارد. داخل هر اتاق قبری در دل سنگ کنده شده است.
طرح آتشدانی که در نگاره قیزقاپان دیده می شوداز نوع آتشدانهای هخامنشی است. این طرح را حتی می توان در آتشدانهای سکه های ساسانی نیز مشاهده کرد. علاوه بر نقش برجسته دو فرد مادی، سه طرح کوچک نیز در کنج های ایوان کنده شده اند. یکی از آنها نقش هندسی شبیه گل یازده پر، دیگری انسان بالدار و سومی فردی بر هلال ماه با لباس هخامنشی است.
نقش سر ستونهای ایوان مقبره بسیار شبیه سرستونهای یونانی است که پس از قرن پنجم پیش از میلاد در آتن دیده می شوند. بدون شک ارتباط فرهنگی بین سازندگان این گوردخمه با ساکنان ترکیه و یونان وجود داشته است زیرا سر ستونهای مشابهی در همه این مناطق دیده می شوند.

در كنار ورودی دخمه دو فرد با لباس مادی روبروی هم ایستاده اند و در میان آندو یك آتشدان قرار گرفته است. حالت ایستادن این دو فرد كاملا محترمانه است به شكلی كه یك دست خود را جلوی دهان گرفته اند و با دست دیگر كمان خود را نگاه داشته اند ، بطوریكه انتهای كمان بر روی پای چپ یكی از آندو قرار دارد. در ایران باستان ، هنگام عبادت یا حضور در مقابل شخصی بلند پایه یك دست را در جلوی دهان قرار می دادند ، مانند حجاری بار عام داریوش در تخت جمشید. حالت نگاه داشتن كمان بدون تیر در جلو بطوریكه انتهای آن بر روی پای چپ قرار گیرد را در آثار متعددی ازایران باستان می توان یافت، كه نشان دهنده قدرت شخص است . از آن جمله می توان به حكاكیهای جام حسنلو وتصویر داریوش در دیوار بیستون اشاره كرد . نمای ورودی گور دخمه با دو نیم ستون به سه قسمت تقسیم شده است. گفته شده این گور دخمه به كیاكسار یا همان هوخشتره تعلق دارد اما برای این فرضیه سندی وجود ندارد.

اطلس تاریخ ایران

منبع : آثار تاریخی ایران سیف الله كامبخش فرد
پژوهشی نو در گاهنگاری گوردخمه قیزقاپان (كردستان عراق): مهدخت فرجامی راد - پژوهشهای باستان شناسی مدرس بهار و تابستان89

تصاویر رنگی از پرنیان پدرام