سفال در دنیای باستان

سفال رایج ترین صنعت دنیای باستان بود. گلدان، ظرف غذا، بشقاب، لیوان، کوزه های بزرگ ذخیره غذا، روغن و شراب و سایر اشیای دیگر با سفال ساخته می شد. ساخت سفال به خاک، آب و آتش نیاز داشت که در همه جا فراهم بود. همه فرهنگهای مختلفبه مرور موفق به ساخت سفال شدند و اختراع آنرا نمی توان به یک محل خاص نسبت داد. متاسفانه بسیاری از تاریخ نگاران افتخار ساخت سفال را کورکورانه به کشور خود نسبت داده اند یا آنرا طبق معمول تاریخ نگاران، زاده مصر یا یونان دانسته اند. اما حقیقت این است که ساخت سفال -البته با اختلاف زمان- در همه سرزمینها امکان پذیر بود و مردم هر سرزمین راه و رسم خاص خود را داشته اند.
ابتدا ظروف سفالی با دست ساخته می شدند. در حدود 4500پ م چرخ سفال ابتدایی و در 2000پ م چرخ سفال پیشرفته ساخته شد که با آن سفال نازک مقاوم تولید می شد. ما در مورد تکنولوژی چرخ سفال آن دوره اطلاعات زیادی نداریم . یک کارگاه ساخت سفال به خاک، آب، آتش وترکیبات آهنی نیاز داشت. نقاشی های روی سفال با افزودن ترکیبات آهنی به خاک تولید می شدند. میزان اکسیژن درون کوره هم رنگ سفال را تغییر می دهد. سفالهای آن دوره به رنگهای قرمز، نخود، سیاه و خاکستری ساخته می شدند.
کوره های سفال تنوع زیادی داشتند. در مدلهای مختلف کوره زمان روشن نگه داشتن آتش فرق داشت.
نقاشی های سفال آشوری ریشه در باورهای پیش از آشوری دارند. در دوره آشور نو و بابل نو سفال براق تولیدمی شد. کلمه سفال سومری نیز ریشه در زبانهای پیش از سومر دارد. آجرسازی نیز صنعت مهمی بود. بناهای مهم شهرها دارای صدها هزارآجر بودند. آجر در ساخت خانه ها نیز استفاده می شد. ابتدا گل را قالب می زدند، سپس آنرا در مقابل خورشید رها می کردند تا خشک شود سپس آنها را در کوره می پختند. گاهی نیز آجرها را صیقل می دادند. برخی آجرها با مهرهای استامپی علامت زده می شدن. در آشور و در دوره نبوکدنظر در بابل آجر با مواد رنگی تولید می شد، مانند دروازه ایشتر و راهی در بابل که آجر آبی سبز زرد سفید و سیاه دارند.

تحول سفال در چین باستان

صنعت سفال و سرامیک چین از 6000 سال پیش در فرهنگ بانپو ظهور کرد. سفالهای ابتدایی نوسنگی درون آتش پخته می شدند. آنها یا مستقیما درون آتش قرار داده می شدند یا بر روی یک سینی در وسط آتش قرار می گرفتند. دمای آتش در حدود 800 درجه بود و این نوع سفالها قرمز رنگ بودند که با خطوط سیاه طرح هایی به آنها اضافه می کردند. مشابه این سفال ها را میتوان در فرهنگ چشمه علی ایران مشاهده کرد. با اختراع کوره سفالهای خاکستری تولید شدند. ظروف در سه دسته ساخته می شدند: ظروفی که مصرف انبار کردن غذا داشتند، ظروف پخت غذا و ظروف نوشیدن مایعات. در ادامه طراحی سفال به روش کنده کاری بسیار مرسوم شد. سپس ظروف بسیار نازک و سیاه فرهنگ لنگشان ظهور کرد. سفالهای طرح و لعاب دار در فرهنگ شانگ 1600-1100 پیش از میلاد ظهور کردند. در این دوره سه موفقست در ساخت سفال بدست آمد:

محفظه ای در کنار آتش برای قرار دادن سفال ساخته شد . سفال را در این محفظه قرار میدادند تا در کنار آتش با دمای 1180 درجه بپزد.

با کسب موفقیت در بالا بردن دمای کوره، سفال سفید رنگ از کائولین ساخته شدکه دارای ترکیبات پیچیده بود.

با این حال در مقایسه با برنز و صنایع چوبی، سفال عقب ماند. سرعت رشد سفال از 1600 پیش از میلاد کمتر از سرعت رشد برنز و چوب بود. سفال در چین دوباره در دوره هان شرقی 220 پ م تا 25 میلادی رشد کرد. در این دوره کوره های پیشرفته تر با حرارت بالا ساخته شد. در این دوره سفال لعابدار سبز رنگی تولید شد که آغازی بود بر تولید سفال های پیشرفته و زیبایی که آنرا را به نام ظروف چینی می شناسیم.

در دوره وی ، جین، دوره شمالی و دوره جنوبی در 220 تا 589 میلادی ظروف لعابدار سفید با موفقیت ساخته می شدند.راز موفقیت این پخت در نحوه کنترل دمای آتش و زمان آن و همچنین در خارج کردن آهن از مواد اولیه سفال بود.صنعه سفال در دوره تانگ 618-970 پیشرفت فوق العاده ای کرد و تعداد زیادی کوره با سبک های مختلف در سراسر چین ساخته شد. در این میان کوره های یائوژائو سفال و سرامیک سه رنگ، کوره های زینگ سفال سفید کم رنگ و کوره های دینگ ژو سفالهای بسیار با کیفیت تولید می کردند. اوج صنعت صفال چین در دوره سانگ 1279 میلادی بود که پنج سبک کوره با تولیدات متنوع و با کیفیت داشت.

سفال و سرامیک مشهور سفید و آبی ابتدا در دوره حکومت مغول یوآن 960 -1279 ظهور کرد و در دوره مینگ 1368-1644 میلادی پیشرفت کرد. پیشرفت سفال مستقل از پیشرفت صنایع دیگر نبود. از دوره هان غربی 206 پیش از میلاد سفال و سرامیک چین از جاده ابریشم به سرزمینهای غربی صادر می شد.

تمدنهای چین باستان