آوان

نامهای ایلام و آوان در متون بین النهرین نیمه هزاره سوم پیش از میلاد دیده می شوند. با توجه به اینکه برخی از شاهان سلسله آوان نامی کاملا ایلامی دارند دانشمندان بر این عقیده هستند که محل آوان جایی در شمال خوزستان و شمال شوش بوده است زیرا نامهای مردم جنوب خوزستان ریشه اکدی داشته است. درمتون بین النهرین به نام شهر براهشون نیز بر می خوریم. مثلا در سه لوح بابلی که همگی کپی از لوح های شاه ریموش اکدی هستند و حمله او به سیدگااو فرمانروای براهشون را ثبت کرده اند، براهشون محلی بین شوش و آوان در کنار رود قبلیتوم ذکر شده است.

قبرهای شوش Dکه دارای سفال رنگی نقاشی شده هستند ارتباط شوش با مناطق کوهستانی پشت کوه لرستان و دهلران را نشان می دهند. برخی محققان عقیده دارند این ارتباط در هزاره سوم پیش از میلاد به این معنی است که آوان در غرب زاگرس بوده است. برای رسیدن به آوان ابتدا دره کنگاور و پشت کوه را بررسی می کنیم.
در دره های اطراف کنگاور سفال گودین دوره3 در حدود2600 پ م پدیدار شد. این سفال دارای نقش سیاه بر بدنه کرم بود و طرح های گیاهی و هندسی داشت. در سرزمین های غربی این سفال را می توان در اسلام آباد، ماهی دشت وحمرین شمال عراق دید. در گودین3 خانه های چند اتاقه با خشت و آجر ساخته می شد.
تعدادی از مناطق باستانی هزاره سوم پیش از میلاد پشت کوه توسط واندربرگ حفاری شده اند. آثار بدست آمده از پشت کوه را به سه دسته جنوب شرقی، مرکزی و منطقه ای تقسیم می شوند. آثار سفالی و ابزار جنگی آهنی بدست آمده از پشت کوه3 در مناطق دیگر نیز دیده می شوند مانند کنگاور، دیاله، حمرین، شمال خوزستان و شوش. همچنین مهرهای این منطقه مشابه مهرهای یافت شده در بنی سرمه هستند. این شباهت در هزاره سوم پیش از میلاد می تواند ما را به این واقعیت نزدیک کند که آوان ایلامی در پشت کوه قرار داشته است.